علی‌رغم پتانسیل و ظرفیت بالای صنعت فرش دستباف کشور، اما طی سال‌های اخیر شرایط تحریم صادرات را با چالش‌هایی روبرو کرده است که همین امر موجب شده حداکثر نیاز نخ ابریشم در سال به ۶۰۰ تن برسد که نیمی از آن از طریق تولید داخل و مابقی واردات تامین می‌شود.

صادرات فرش دستبافت ایران نسبت به سه دهه گذشته کاهش معناداری داشته به طوری که این میزان در چند سال اخیر ناشی از تحریم‌های بین المللی به پایین‌ترین میزان رسیده است.

بسیاری از کارشناسان اذعان می‌کنند که موضوع مهم پیمان‌سپاری ارزی به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات حوزه صادرات فرش از عوامل اصلی کاهش شدید میزان صادرات این کالای مهم ایرانی است که در شرایط فعلی سالانه ۶۰۰ تن پیله ابریشم مورد نیاز است که نیمی از این نیاز از طریق واردات تامین می‌شود.

تولید نخ ابریشم در کشور به ۲۶۰ تن رسید

مجید فرزانه رئیس مرکز توسعه نوغانداری کشور گفت: صنعت نوغانداری یک میراث کهن فرهنگی و اقتصادی است که در دوران ساسانیان و صفویان و بعداز انقلاب از شکوفایی بسیار خوبی برخودار بوده است.

وی با بیان اینکه سال ۸۹ تولید پیله ابریشم به ۵۷۰ تن رسیده است، افزود: بنابر برنامه‌های توسعه با معاونت امور دام، امسال ۱۶۲۴ تن پیله تولید کردیم که براین اساس رکورد ۱۵ سال گذشته شکست چراکه از سال ۸۹ به بعد هرساله روند افزایشی داشتیم.

فرزانه با بیان اینکه استان‌های گیلان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، گلستان و مازندران رتبه‌های اول تا پنجم در تولید پیله دارند، افزود: امسال ۴۲ هزار و ۵۰۸ جعبه تخم نوغان در ۳۱ استان توزیع شد که منجر به تولید ۱۶۲۴ تن پیله تر ابریشم شد که براین اساس ۵۰ درصد نیاز کشور از تولید داخل تامین و ۵۰ درصد مابقی از طریق واردات تامین می‌شود.

رئیس مرکز توسعه نوغانداری سطح توتستان‌های کشور را ۱۳ هزار و ۳۵۳ هکتار اعلام کرد و افزود: با توجه به هماهنگی معاونت امور دام و جهاد کشاورزی استان‌ها برای رسیدن به خودکفایی پیله ابریشم نهالستان باید احداث کنیم.

وی از توزیع سالانه ۵۰۰ هزار اصله نهال خبر داد و گفت: پیمانکاران جهاد کشاورزی بخش‌های غیردولتی هستند و با سازمان جهاد کشاورزی و مرکز توسعه نوغانداری و معاونت امور دام که بحث تولید را دارند تفاهم نامه ای مشترک با سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری داریم که گیلان، مازندران، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و حتی برخی نقاط اردبیل و کردستان استان‌های پیشرو هستند. همچنین در ۸ استان کشور با کمک منابع طبیعی ۲۲۸ هزار نهال تولید کردیم و بنابر آمار رئیس سازمان منابع طبیعی برنامه داریم که ۵۸۰ قلمه در ۵ تا ۶ استان توزیع کنیم.

فرزانه با بیان اینکه پتانسیل خودکفایی ابریشم در کشور وجود دارد، گفت: در حال حاضر ۲۶۰ تن نخ ابریشم در کشور تولید می شود، درحالیکه نیاز کشور ۲ برابر این رقم است. از این رو ۵۰ درصد نیاز کشور در داخل تولید و ۵۰ درصد مابقی از طریق واردات بصورت پیله انجام می‌شود تا از این طریق اشتغال برای نوغانداران و کشاورزان ایجاد شود. از طریق آموزش‌های پیگیر خودکفایی تولید پیله طی ۴ سال هستیم.

صنعت نوغانداری با قدمت ۲۶۰۰ ساله یکی از فعالیت‌های دیرین حوزه کشاورزی و میراث کهن فرهنگی و اقتصادی کشور است که بنابر آمارهای موجود، ایران هشتمین تولیدکننده ابریشم جهان است که افزایش قیمت خرید پیله ابریشم در سال‌های اخیر از علل اصلی رونق و احیای این صنعت محسوب می‌شود.

پتانسیل خودکفایی ۱۰۰ درصدی نخ ابریشم در کشور وجود دارد

طی سال‌های اخیر با افزایش حمایت و احیای توتستان‌ها شاهد رونق مجدد صنعت نوغانداری هستیم به طوریکه ارتقای خودکفایی تولید داخل از ۲۸ درصد به ۵۲ درصد رسیده است.

در ادامه رضا صورتی زنجانی رئیس مرکز تحقیقات ابریشم گفت: در طول ۳ تا ۴ سال اخیر، نوغانداری کشور سمت و سوی مسیر رشد سپری می کند و در مسیر توسعه قرار دارد به طوریکه روند میزان تولید و فعالیت نسبت به سنوات گذشته قابل قبول است.

وی از افزایش ۲ برابری میزان تولید پیله کرم ابریشم خبر داد و گفت: با توجه به درخواست مردم برای پرورش پیله ابریشم و دریافت تخم‌نوغان، وابستگی به واردات نخ طی سال‌های آتی کاهش می‌یابد که این امر از طریق احیا و نوسازی توتستان‌ها و افزایش بهره‌وری دست‌یافتنی است.

صورتی زنجانی ادامه داد: با حمایت از صنعت نوغانداری سالانه ۵۰۰ هزار نهال توت تولید و با قیمت یارانه‌ای در اختیار مردم قرار می‌گیرد که براین اساس شاهد چشم انداز روشنی در این صنعت هستیم. گفتنی است در شرایط کنونی به رغم کاهش صادرات فرش، سالانه ۶۰۰ تن پیله ابریشم مورد نیاز است که ۵۰ درصد نیاز نخ ابریشم در صنعت فرش کشور از طریق تولید داخل تامین می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات ابریشم با بیان اینکه ۵۰ درصد نخ ابریشم وارد می‌شود، گفت: با خودکفایی ۱۰۰ درصدی تامین نخ ابریشم از خروج ۱.۵ میلیون دلار ارز به بازارهای هدف جلوگیری می‌شود.

بنابر آمار در شرایط کنونی بیش از نیمی از ابریشم مورد نیاز صنعت فرش دستباف به عنوان هنر دیرینه ایرانیان در داخل تولید و مابقی از طریق واردات تامین می‌شود که با اتخاذ برخی سیاست‌ها مسئولان بدنبال خوداتکایی ۱۰۰ درصد تامین نخ ابریشم مورد نیاز صنعت فرش در برنامه هفتم هستند تا براین اساس از خروج قابل توجه ارز جلوگیری شود.