اما وزن این هواپیما—از خالیِ حدود ۳۱٬۷۵۰ کیلوگرم در نسل‌های نخستین تا حداکثر وزن برخاست ۸۸٬۳۱۴ کیلوگرم در 737 MAX 9—چرا برای خلبانان، مهندسان و حتی مسافران اهمیت دارد؟ اعدادِ وزن مستقیماً بر ایمنی، مصرف سوخت، برد پروازی و البته هزینه‌های عملیاتی تأثیر می‌گذارند؛ موضوعی که هنگام خرید بلیط هواپیما نیز خود را در قیمت نهایی نشان می‌دهد. در ادامهٔ مقاله، جزئیات وزن هریک از خانواده‌های Boeing 737 و نقش آن‌ها در موفقیت افسانه‌ای این پرنده را مرور می‌کنیم.

وزن هواپیمای بوئینگ 737 در مدل‌های مختلف

زمانی که صحبت از بوئینگ 737 به میان می‌آید، در واقع، یک خانواده گسترده و متنوع از هواپیماها مد نظر است که در چند نسل و انواع مختلف، عرضه شده‌اند. هر کدام از اعضای خانواده بوئینگ 737 از نظر ویژگی‌هایی مانند کاربری، طراحی و مهم‌تر‌ از همه وزن با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. این تفاوت‌ها به طور مستقیم بر مصرف سوخت، ظرفیت بار، برد، عملکرد و کاربرد تاثیر دارند.

خانواده بوئینگ 737 به طور کلی به چهار نسل Next Generation، Classic، Original و 737 MAX تقسیم می‌شوند. هر نسل با هدف بهبود عملکرد و تغییراتی مانند تغییرات وزنی نسبت به نسل قبل توسعه یافته است.

1. مدل‌های اولیه (737-100 و 737-200) در دهه 60 میلادی با وزن خالص پایین در حدود 27 تا 30 تن عرضه شدند. حداکثر وزن برخاست (MTOW) این نسخه‌ها در حدود 47 تا 52 تن است.
2. سری کلاسیک با بهبود طراحی بدنه، موتور و ظرفیت در دهه 80 معرفی شدند. وزن خالص این هواپیماها در حدود 32 تا 38 تن است و وزن MTOW در بازه 62 تا 68 تن قرار دارد.
3. سری NG از رایج‌ترین هواپیماهای بوئینگ 737 در هوانوردی جهان به شمار می‌آید. برای مثال 737-800 که یکی از محبوب‌ترین‌ها شناخته می‌شود وزن خالصی در حدود 41 تن و MTOW در حدود 79 تن دارد.
4. Max 737 جدیدترین نسل است که در آن‌ها آیرودینامیک و مصرف سوخت بهبود یافته است. برای مثال Max 8 وزن خالصی در حدود 45 تن و حداکثر وزن برخاست در حدود 82 تن دارد.

تفاوت وزن در بین انواع مدل‌ها، فقط یک عدد نیست. وزن هواپیمای بوئینگ 737 عاملی است که به ایرلاین‌ها امکان می‌دهد که با توجه به مسیرهای پروازی، تعداد مسافران و حجم بار، بهترین مدل را برای ناوگان خود انتخاب کنند.

منظور از وزن خالص و حداکثری بوئینگ 737 چیست؟

در صنعت هوانوردی، وزن یک هواپیما علاوه بر این که معیاری برای شناسایی ظرفیت و عملکرد آن است، معیاری برای بسیاری از عملیات پروازی نیز به شمار می‌آید. وزن خالص (Empty Weight) و وزن حداکثری (Maximum Takeoff Weight یا MTOW) دو معیار مهم در انتخاب هواپیماها هستند.

وزن خالص بوئینگ 737

وزن خالص به وزن هواپیما در حالت بدون سوخت، بدون مسافر و بار گفته می‌شود. بدنه، سیستم‌ها، موتور، تجهیزات ناوبری، صندلی‌ها و تجهیزات داخل کابین، وزن خالص هواپیما را تشکیل می‌دهند.

اختلاف وزن بین مدل‌های مختلف بوئینگ 737 ناشی از تفاوت در ظرفیت سوخت، تعداد صندلی‌ها، تجهیزات جانبی و اندازه بدنه است. برای مثال بوئینگ مکس 8 چون طراحی پیشرفته‌تر و تجهیزات بیشتری دارد، وزن بالاتری نسبت به هواپیماهای نسل قبل‌تر دارد.

وزن حداکثری برخاست بوئینگ 737

وزن حداکثری برخاست یا همان MTOW اهمیت بالایی در عملکرد هواپیماها دارد. این عدد مشخص می‌‌کند که هواپیما ظرفیت چه میزان بار، سوخت و مسافر را دارد و تا چه وزنی مجاز به برخواستن و پرواز است.
هرچه «حداکثر وزن مجاز برخاست» (MTOW) بالاتر باشد، هواپیما می‌تواند مسافر، بار و سوخت بیشتری را حمل کرده و consequently مسافت‌های طولانی‌تری را طی کند؛ البته MTOW زیاد لزوماً به‌معنای داشتن موتور قوی‌تر یا نیاز به باندی بلندتر نیست. به همین دلیل وزن برخاست بوئینگ ۷۳۷ در برنامه‌ریزی خطوط پروازی اهمیت ویژه‌ای دارد. در مسیرهای بلند داخلی—مثلاً رشت ⇆ بندرعباس که اغلب با بوئینگ ۷۳۷ انجام می‌شود—ترکیب MTOW، شرایط آب‌وهوایی و مسافت، مستقیماً روی مقدار سوخت و هزینهٔ عملیاتی اثر می‌گذارد. اگر می‌خواهید زمان‌بندی، ظرفیت و قیمت این پرواز را بررسی کنید، کافی است به صفحهٔ بلیط هواپیما رشت به بندرعباس سر بزنید.

مقایسه وزن هواپیما بوئینگ 737 با ایرباس A320

بوئینگ 737 و ایرباس A320 از جمله هواپیماهایی هستند که مورد توجه ویژه ایرلاین‌ها قرار گرفته‌اند. هر دو این هواپیماها برای مسیرهای کوتاه تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرند. تفاوت وزنی بین این دو نوع هواپیما، موجب ایجاد مزایا و معایبی برای هر کدام شده است.

در مجموع و با دیدی کلی می‌توان گفت که وزن خالص ایرباس A320 به طور میانگین اندکی سنگین‌تر از مدل‌های بوئینگ 737 است. اما حداکثر وزن برخاست‌ آن‌ها تفاوت چندانی ندارد و تقریبا برابر است. البته ناگفته نماند که مدل‌های جدید بوئینگ 737 یعنی مکس 8، MTOW بیشتری هم نسبت به نمونه‌های قبلی بوئینگ 737 و هم ایرباس A320 دارد. ایرباس A320 معمولا کمی ظرفیت سوخت بالاتری نسبت به بوئینگ 737 دارد اما نسل جدید بوئینگ 737 مصرف سوخت بهینه‌تری دارند.

وزن بار مجاز در هواپیما بوئینگ 737

حداکثر وزن بار مجاز بر اساس وزن هواپیما، تعداد مسافران، میزان سوخت، و ظرفیت طراحی شده مدل مشخص می‌شود. در واقع به مجموع وزن مسافران و بار، وزن مجاز یا Payload گفته می‌شود. عدد این وزن از تفریق وزن خالص همراه با وزن سوخت از وزن حداکثری برخاست (MTOW) به دست می‌آید.

وزن مجاز به نوع و مدل هواپیما، چگالی بار، ظرفیت سوخت، تنظیمات دقیق هر شرکت هواپیمایی و شرایط عملیاتی بستگی دارد. برای مثال وزن بار مجاز برای بوئینگ مکس 8 چیزی در حدود 20.800 تن است در حالی که در مدل 737-900 نزدیک به 22 تن است.

مصرف سوخت، شرایط جوی، طول باند و توزیع بار نیز از عواملی هستند که بر وزن بار مجاز تاثیر دارند. برای مثال در دما، رطوبت بالا و فشار هوا، می‌توانند قدرت برخاست هواپیما را تغییر دهند و در نتیجه نیاز به کاهش وزن بار باشد.

نتیجه‌گیری: چرا وزن بوئینگ 737 اهمیت دارد؟

وزن هواپیمای بوئینگ 737، از مدل‌های اولیه تا سری MAX، نقش کلیدی در موفقیت این هواپیمای پرفروش دارد. این ارقام نه‌تنها بر ایمنی، مصرف سوخت، و ظرفیت بار تأثیر می‌گذارند، بلکه به ایرلاین‌ها کمک می‌کنند تا بهترین مدل را برای مسیرهایی پروازی خود انتخاب کنند. مقایسه با ایرباس A320 نشان می‌دهد که 737 با وزن بهینه و مصرف سوخت کم در سری MAX، همچنان پیشتاز هوانوردی تجاری است. چه خلبان باشید، چه مهندس یا علاقه‌مند به هوانوردی، دانستن این اطلاعات شما را به درک عمیق‌تری از عملکرد این هواپیمای افسانه‌ای می‌رساند.