فرش ایرانی جلوه ای از هویت و تمدن کشورمان است که با طرح‌های منحصر به فرد، نقش‌ها و پتینه‌های زیبا، گره‌های ظریف و هنرمندانه، تنوع رنگ‌ها برای همه سلیقه‌ها مورد استقبال قرار می‌گیرد.

تنوع و گستردگی فرش دستباف در اندازه‌های مختلف از تابلوهای کوچک تا فرش های بزرگ این فرصت را برای خریداران فراهم کرده است تا بتوانند خانه‌ها و مراکز فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و تجاری را از این هنر ایرانی با طرح‌های مختلف تزیین کنند.

فرش‌های ایرانی به خاطر نوع کیفیت و مرغوبیتی که دارد نه تنها مورد استقبال ایرانی‌ها قرار گرفته است بلکه گردشگران از کشورهای دیگر نیز شیفته هنر فرش ایرانی شده و آن را در اندازه‌های مختلف به ویژه تابلو فرش خریداری می‌کنند و در خانه‌های خود قاب می‌کنند. همچنین فرش یکی از هدایای ارزنده‌ای است که در بسیاری از مراسم‌ها و آیین‌ها به خارجیان هدیه داده می‌شود و مورد استقبال آنان قرار می‌گیرد.

فرش ایرانی با اینکه دارای زیبایی منحصر به فرد و با الیاف طبیعی و محیط زیستی یکی از بهترین انتخاب‌ها برای خانه‌هاست اما به خاطر قیمت بالای آن و وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم، مدت‌هاست که در سبد خانوار کمرنگ شده است و نیاز به احیای فرهنگ‌سازی استفاده از فرش دستباف ایرانی هستیم.

هر چنده عده‌ای معتقد هستند که فرش دستباف گران‌تر از فرش ماشینی است اما این باورهای غلط و عامیانه است چرا که انواع مختلفی از فرش‌ها با الیاف مختلف و متنوع وجود دارد از فرش‌های باکیفیت ارزان قیمت از نقاط مختلف کشورمان تا فرش‌های گران‌قیمت و فرش‌های بادوام‌.

در باره بازگشت فرش دستباف ایرانی به سبد خانوار با عبدالله بهرامی رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران و زهرا کمانی رئیس مرکز ملی فرش ایران و به گفت و گو نشستیم.

عبدالله بهرامی رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران با اشاره به اینکه خرید فرش دستباف حمایت از بافندگان است، می‌گوید: در گذشته مردم رغبت بیشتری به خرید فرش‌های دستباف داشتند که اکنون به خاطر شرایط اقتصادی و نبود فرهنگ‌سازی درست در این زمینه، فرش ایرانی جایگاه واقعی خود را روز به روز از دست می‌دهد هر چند فرش دستباف مشتری های منحصر به فرد خود را دارد.

وی ادامه می‌دهد: برای فرهنگسازی گرایش مردم به فرش‌های دستباف ایران باید با استفاده از ظرفیت‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای در این زمینه اقدام کرد.

رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران اضافه می کند: در سال‌های گذشته تعداد افرادی که حجره‌های فرش فروشی داشتند در هر محله و خیابان زیاد بود اما امروز شاهد تغییر مشاغل این افراد و تعطیلی بسیاری از مغازه‌ها و حجره‌ها در حوزه شهر هستیم.

حمایت از بافنده و خریدار با تسهیلات ارزان قیمت

وی با تاکید بر اینکه برای خرید فرش نیاز به حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده داریم می‌گوید: به همه مشاغل تسهیلات و خدمات بیمه‌ای ارائه می‌کنند در حالی که بافندگان و صادرکنندگان فرش از تسهیلات ارزان قیمت بی‌نصیب مانده‌اند.

بهرامی بیان می‌کند: در طول این سال‌ها، حتی یک ریال هم به بافندگان فرش اختصاص نداده‌اند؛ این بی‌عدالتی است که برای یک قشر تسهیلاتی اعطا شود اما برای صنف دیگری هیچ خدماتی ارائه نشود.

وی با اشاره به اینکه مواد اولیه فرش دستباف به خاطر استفاده از الیاف طبیعی و سایر ملزومات وارداتی، برای تولیدکننده گران تمام می‌شود، می‌گوید: این گروه از تولیدکنندگان نیاز به حمایت دارند.

این فعال صنعت فرش دستباف یادآور شد: بالغ بر ۶۰ میلیون دام سبک در کشور داریم که سالانه ۵۰ میلیون تن پشم تولید می‌کنند اما مقدار بسیار زیادی از این پشم‌ها بین رفته، یا حتی سوزانده و صادر می‌شود در حالی که ظرفیت مناسبی برای فرش بافی است.

رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران ابراز می کند: برای تقویت استفاده از فرش دستباف ایرانی نیاز به هماهنگی بین دستگاه‌ها و تعامل سازنده در حوزه تولید و واردات مواد اولیه است تا موانع تولید فرش حل شود چراکه اگر فرش دستباف از خانه‌های مردم برود همه سرمایه‌گذاران، بافندگان و فروشندگان فرش نیز نمی‌توانند ادامه حیات بدهند و به صورت مستقیم و غیر مستقیم اشتغال در این حوزه به کمترین حد خود می‌رسد.

وی با عنوان اینکه فرش دستباف ۹۰ درصد ارزش افزوده ایجاد می‌کند ادامه می دهد: گرایش مردم به سمت استفاده از فرش نه تنها در عرصه داخلی بلکه در عرصه بین‌المللی نیز می‌تواند منجر به افزایش و ارتقای کیفیت و محصولات شود.

بهرامی خاطر نشان می کند: فرش ایرانی به خاطر استفاده از الیاف طبیعی و رعایت مسائل بهداشتی بیش از فرش‌های ماشینی مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد ضمن اینکه در عرصه بین‌المللی نیز جایگاه ویژه‌ای در گذشته داشته است.

جایگزینی کفپوش ‌ای مدرن به جای فرش دستباف

زهرا کمانی رئیس مرکز ملی فرش ایران نیز می‌گوید: فرش در گذشته به عنوان یکی از کفپوش‌ها استفاده می‌شد که امروزه ورود کفپوش‌های مدرن و متنوع با سلیقه‌های مختلف به بازار، نقش فرش دستباف را در خانه‌های مردم کمرنگ کرده است.

وی افزود: هر چند به اعتقاد بسیاری از مردم، هیچ چیز نمی‌تواند جای فرش ایرانی را بگیرد اما سلیقه‌های مختلف باعث گرایش مردم به سایر کفپوش‌ها و همچنین فرش ماشینی شده است.

رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه در گذشته رغبت عمومی برای مصرف فرش ایرانی پررنگ بود، می‌گوید: اکنون به خاطر شرایط تحریمی، عرضه نشدن فرش ایران در سکوهای خارجی و تنوع در سایر کفپوش ها شاهد هستیم که فرش ایرانی از آن استقبالی که در گذشته داشت کم‌رنگ‌تر شده است.

وی اضافه می کند: در واقع ما روی بحث دیجیتال مارکتینگ و فروش مجازی فرش کار نکرده‌ایم در حالی که باید در تکنولوژی‌های جدید ورود پیدا بکنیم و در تبلیغات داخلی و خارجی، فرش دستباف ایرانی را عرضه کنیم.

کمانی عنوان می‌کند: در گذشته فرش ما در آمریکا جایگاه ویژه‌ای داشت و حدود ۷۰ درصد فروش و صادرات فرش به این کشور بود اما به خاطر شرایط تحریمی این بازار را از دست دادیم به گونه‌ای که حتی نمی‌توانیم فرش ایرانی را در سایت آمازون قرار دهیم.

اکنون به خاطر شرایط تحریمی، عرضه نشدن فرش ایران در سکوهای خارجی و تنوع در سایر کفپوش ها شاهد هستیم که فرش ایرانی از آن استقبالی که در گذشته داشت، کم رنگ‌تر شده است.

فرش دستباف ایرانی از ارزان تا گرانقیمت

وی با تاکید بر اینکه باید فرش دستباف ایرانی به سبد خانوار بازگردد، می گوید: فرش اصالت و فرهنگ کشورمان است که باید این فرهنگ را در بین نسل جدید نهادینه کنیم در گذشته بسیاری از زنان در خانه‌ها قالی می بافتند اما امروز سهم بافندگی بسیار کاهش پیدا کرده است.

رئیس مرکز ملی فرش ایران می گوید: مردم فکر می‌کنند که قیمت همه فرش‌های دستباف ایرانی گران است در حالی که نسبت به شهر تولیدکننده، رج، رنگ و تراکم قیمت‌ها متفاوت است به عنوان مثال قیمت فرش تبریز ۱۰۰رج با فرش اصفهان با ۲۰ رج متفاوت است.

وی خاطر نشان می‌کند: اکنون قیمت فرش ماشینی ارزان تر از فرش ایرانی نیست با همان قیمت فرش ماشینی می توان فرش دستباف اقتصادی تهیه کرد ضمن اینکه طول عمر فرش دستباف بسیار بیشتر از سایر فرش‌هاست.

روش اقساطی فروش فرش دستباف

کمانی با بیان اینکه فرش هایی با صرفه اقتصادی باید در سبد خرید مردم قرار گیرد، از برنامه‌ریزی برای فروش فرش‌های اقتصادی خبر می‌دهد و می‌گوید: در این طرح سامانه‌ای تهیه می‌شود و خریدار فرش می‌تواند طرح و فرش مورد نیاز را سفارش دهد و ماهانه اقساط را واریز کند تا بافنده بر اساس سلیقه مشتری اقدام به بافندگی کرده و در موعد مقرر فرش را تحویل دهد.

وی عنوان می کند: این اقدام باعث می شود تا زمانی که فرش مرحله به مرحله پیشرفت می‌کند و بعد از اتمام بافت به دست خریدار می‌رسد اقساط پرداختی نیز تمام شده و بافنده نیز مواد اولیه را تهیه کرده و مشکلی در تامین مواد نداشته باشد.

رئیس مرکز ملی فرش ایران می گوید: استفاده از روش‌های اقساطی برای فروش فرش می‌تواند زمینه را برای فرهنگسازی بهره‌مندی از فرش دستباف ایرانی و رونق تولید فراهم کرد.

به جای طلا و سکه روی فرش سرمایه‌گذاری کنیم

وی با اشاره به اینکه شاهد سرمایه‌گذاری مردم در سکه و طلا هستیم، می‌گوید: فرش ارزش افزوده بالایی دارد و روز به روز بر قیمت و ارزش آن افزوده می شود از این رو ارزش سرمایه‌گذاری دارد.

کمانی ابراز می کند: خیلی از افراد حاضر هستند سکه و طلا یا لوازم خانگی گرانقیمت و فرش‌های ماشینی آکریلیک بخرند اما فرش دستباف با مواد طبیعی را خریداری نکنند این در حالی است که هر وسیله ای عمری دارد اما فرش حتی پس از پوسیدگی نیز قابل مرمت و تبدیل شدن به تابلو را دارد.

وی خاطر نشان می کند: فرش به خاطر استفاده از مواد ارگانیک و طول مدت بالا عمر صد ساله دارد امروزه فرش‌هایی در موزه‌ها داریم که قدمت چندین صد ساله را دارند حتی بعد از پوسیدگی نیز امکان بازگردانی دارد و از نقش و نقوش فرش در تابلوهای کوچک و بزرگ استفاده می‌کنند.

قرار گرفتن فرش در سبد خانوار نه تنها راهکار حمایتی از بافنده و سرمایه‌گذار است بلکه نشانگر هویت ملی کشورمان است که نقش بستن آن در خانه‌ها جلوه‌ای از تمدن اسلامی و ایرانی است که به آن می‌بالیم.