صنعت لاستیک ماه گذشته بیش از 11 درصد افت شاخص را متوجه شد و دومین صنعت ضعیف بورس تهران در خرداد بود. کارشناس شرکت مطالعات اقتصادی آریا سهم با اشاره به وضعیت رکودی و کمبود تقاضا در این صنعت اظهار می‌کند: گرچه افت قیمت نفت بر کاهش هزینه‌های شرکت‌های تولیدکننده لاستیک اثرگذار است، اما این مساله در مقایسه با میزان فروش نمی‌تواند چندان اثرگذار باشد و از کاهش سودآوری شرکت‌های مزبور جلوگیری کند. سید سلمان نصیرزاده تاکید می‌کند که بازار مصرف یا همان تقاضای لاستیک عمده اثرگذاری را بر ضعف سودآوری لاستیک‌سازان دارد.

وی همچنین می‌افزاید: در حال حاضر بحث واردات به طور جدی بر عملکرد این شرکت‌ها اثرگذار بوده است. به طوری که قاچاق لاستیک‌های ارزان‌قیمت سبب شده است تا تولیدکنندگان داخلی بخش قابل توجهی از بازار فروش را از دست بدهند. با وجود آنکه لاستیک‌های قاچاق کیفیت پایینی دارند، اما قیمت به مراتب پایین‌تر آنها موجب افزایش تقاضا برای این نوع لاستیک‌ها شده است.

افزایش تعرفه‌های وارداتی جوابگو نیست

نصیرزاده معتقد است این وضعیت مختص صنعت لاستیک نیست و رکود در بسیاری از صنایع کشور قابل رصد است. با این حال، وی در خصوص اقدامات مثبت اخیر در این گروه بیان می‌کند: حذف تخصیص ارز مبادله‌ای به واردکنندگان و در نتیجه الزام آنها برای استفاده از ارز آزاد و همچنین، افزایش تعرفه واردات از 8 به 15 درصد هرچند عواملی هستند که می‌توانند رقابت‌پذیری این گروه را افزایش دهند، اما تعرفه 15 درصدی همچنان جوابگو نیست و برای رقابت‌پذیری لاستیک‌سازان نیاز به تعرفه‌های 20 تا 30 درصدی داریم. این موضوع در بازار فلزات اساسی نیز وجود دارد و تعرفه‌های فعلی رقابت‌پذیری تولیدکنندگان داخلی را بسیار دشوار کرده است.

سمت فروش، معضل اصلی لاستیک‌سازان

این کارشناس بازار سهام با اشاره به اینکه تولیدکنندگان لاستیک مجبور هستند به منظور حفظ سهم بازار خود تخفیف‌های بیش از حدی دهند تاکید می‌کند: معضل اصلی لاستیک‌سازان بحث فروش لاستیک است؛ هم از نظر مقدار و هم از جهت نرخ فروش. کاهش تقاضای داخلی (رکود کلی در اقتصاد) و ضعف بازارهای صادراتی (ناامنی کشورهای منطقه) موجب شده است شرکت‌های این گروه از نظر میزان فروش با مشکل مواجه باشند. همچنین، لاستیک‌سازان نتوانسته‌اند مجوز افزایش نرخ را از طرف سازمان‌های مربوطه دریافت کنند، این در حالی است که هزینه سربار آنها در یک سال گذشته حدود 20 درصد رشد داشته است.

انتظار ضعیف بازار از سودآوری صنعت لاستیک

نصیرزاده درباره نسبت قیمت به درآمد (P/E) پایین این گروه می‌گوید: نسبت قیمت به درآمد در این گروه کمتر از متوسط بازار است؛ مثلا اگر P/E کل بازار حدود 5 مرتبه باشد، در این گروه P/E شرکت‌ها حدود 3 مرتبه است. شاید در نگاه نخست، این موضوع به معنای جذابیت سهام آنها باشد (P/E حدود 4-3، در صورت تحقق، به معنای سودآوری حدود 30-25 درصدی است)، اما واقعیت امر آن است که نگاه بازار نسبت به تحقق سودآوری در این گروه منفی است. بنابراین، نسبت قیمت به درآمد پایین آنها نمی‌تواند موید وضعیت مناسب سهام آنها باشد، بلکه بیانگر وضعیت نگران‌کننده سودآوری صنعت مزبور است.

وی همچنین به طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌های این صنعت اشاره می‌کند و می‌افزاید: طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌های لاستیکی، در حال حاضر به تعویق افتاده‌اند که دو علت اساسی دارد. نخست، بحث کمبود نقدینگی در اختیار شرکت‌ها است و دوم عدم نیاز بازار به تولیدات بیشتر است. همانطور که اشاره شد این شرکت‌ها هم در داخل با کاهش تقاضا همراه هستند و هم با توجه به ناامنی در کشورهای منطقه مثل عراق و سوریه بازارهای صادراتی مناسبی نیز ندارند، بنابراین، تکمیل طرح‌های توسعه‌ای منطقی به نظر نمی‌رسد.

مجامعی که کارساز نشد

این کارشناس بازار سهام، درباره وضعیت شرکت‌های صنعت لاستیک در مجامع اظهار می‌کند: مطابق سنت همیشگی، شرکت‌های لاستیک‌ساز سودهای نقدی مناسبی را در مجامع سالیانه خود تقسیم می‌کنند که امسال نیز در مجامع برگزارشده چنین وضعیتی را شاهد بودیم. گرچه تقسیم سود نقدی (DPS) باعث افت قیمت‌ها شد، اما در ادامه نیز باز افت بیشتر قیمت‌ها ناشی از فشار فروش سهامداران را شاهد بودیم. بنابراین، تا زمانی که در وضعیت رکود اقتصادی باشیم و تعرفه واردات نیز افزایش نیابد، نمی‌توان انتظار رشد سودآوری تولیدکنندگان لاستیک را داشت.

نصیرزاده در خصوص اثرگذاری توافق احتمالی هسته‌ای بر این صنعت می‌گوید: توافق احتمالی هسته‌ای در مرحله نخست بر گروه‌هایی مثل خودرو، بانک و حمل و نقل اثرگذار خواهد بود. این در حالی است که اثرگذاری گشایش‌های هسته‌ای بر صنایعی مثل لاستیک را می‌توان در رده‌های دوم یا حتی سوم شاهد بود. هرچند موج خوش‌بینی در صورت توافق هسته‌ای، همه سهام را با رشد نسبی قیمت‌ها همراه می‌کند، اما از نظر بنیادی، اثر مثبت بر این گروه در یک بازه میان‌مدت رخ می‌دهد. بر این اساس، سهامداران باید توجه ویژه‌ای در سرمایه‌گذاری‌های خود، حتی در صورت رسیدن به توافق نهایی داشته باشند و انتظارات خود از سودآوری را بر اساس واقعیت‌های موجود و بازه‌های زمانی متناسب با هر صنعت هماهنگ کنند.

عملکرد شرکت‌های عضو گروه لاستیک و پلاستیک

* EPS «پتایر» بر اساس گزارش 12 ماهه حسابرسی نشده است و با توجه منفی بودن، احتمالا DPS نیز صفر باشد. شرکت پدرخش نیز وضعیت مشابهی دارد.